Hướng dẫn tháo lắp, kiểm tra, chuẩn đoán hư hỏng của máy khởi động - máy đề

Kiểm tra máy khởi động - máy đề

• Sau khi học xong bài thực tập này Sinh viên:
• Phân loại được các loại máy khởi động thường gặp.
• Nhận định được các chi tiết trên máy khởi động.
• Kiểm tra được máy khởi động.
• Đảm bảo an toàn cho người và thiết bị.

Tổng quát máy khởi động - máy đề

- Máy khởi động có 3 chân ra: chân 30 (cấp dương); chân 50 (đấu về chân ST của công tắc máy); và chân mát (lấy mát vỏ máy khởi động)

Tháo ráp máy khởi động

Bước 1: Tháo cực âm của ắc quy

Bước 2: Tháo cáp máy đề

• Tháo nắp bảo vệ ngăn mạch.
• Tháo đai ốc bắt cáp máy đề.
• Tháo cáp máy đề ra khỏi cực 30 của máy đề
• Gợi ý: Do cáp máy đề được tháo trực tiếp ra từ ắc quy, nó có một nắp bảo vệ ngăn mạch.

Bước 3: Tháo giắc nối của máy đề

• Ấn vấu hãm của giắc, và cầm vào thân giắc để tháo giắc ra.

Bước 4: Tháo máy đề

• Tháo bu-lông bắt máy đề và trượt máy đề để tháo nó ra.

Bước 5: Tháo cụm công tắc từ

• Tháo dây dẫn: Tháo đai ốc bắt và tháo dây dẫn.
• Tháo cụm công tắc từ: Tháo 2 đai ốc và kép công tắc từ về phía sau. Kéo đầu của công tắc từ lên trên và nhả móc của móc ra khỏi cần dẫn động.
• Tháo công tắc từ

Bước 6: Tháo cụm stator

• Tháo 2 bu-lông.
• Tháo nắp đầu cổ góp.
• Tách vỏ máy đề ra khỏi stator
• Tháo cần dẫn động.

Bước 7: Tháo lò xo chổi than

• Giữ trục của rotor lên ê-tô giữa những tấm nhôm hay giẻ.
• Nhả khoá vấu hãm và tháo đĩa.
• Kéo vấu hãm lên bằng ngón tay để tháo đĩa.

LƯU Ý: Tháo dần đĩa ra nếu không lò xo chổi thân có thể bay ra ngoài.

• Tháo chổi than trong khi ép lò xo bằng tô-vít đầu dẹt
• LƯU Ý: Hãy thực hiện công việc với tô-vít có quấn băng dính.Hãy thực hiện công việc này với giẻ trên giá đỡ chổi than do lò xo chổi than có thể văng ra.
• Tháo lò xo chổi than ra khỏi tấm cách điện giá đỡ.

Bước 8: Tháo tấm cách điện giá đỡ chổi than

Bước 9: Tháo ly hợp của máy đề

• Tháo cụm rotor của máy đề ra khỏi stator và giữ rôto lên êto giữa những tấm nhôm mềm hay giẻ.
• Trượt bạc chặn xuống dưới bằng cách gõ vào nó với tô-vít đầu dẹt.
• Tháo phanh hãm: Mở miệng của phanh hãm bằng tô vít đầu dẹt. Và tháo phanh hãm.
• Tháo bạc chặn và ly hợp máy đề ra khỏi trục rotor.

Kiểm tra máy khởi động bằng cách cấp điện

• Trước khi kiểm tra ta cần phải quan sát kỹ bằng mắt (sử dụng đồng hồ VOM) để kiểm tra sơ bộ những vị trí có thể chạm mát
• Kiểm tra chức năng kéo (cấp điện cho cuộn hút và cuộn giữ): Cấp dương vào chân 50 âm vào vỏ. Nghe tiếng công tắc chính đóng là tốt.
• Kiểm tra chức năng giữ: Cấp điện cho cuộn hút và cuộn giữ như trên, sau đó tháo cực C, nếu nghe tiếng công tắc chính trả lại là không tốt.
• Kiểm tra chức năng quay: Cấp dương vào cực C, âm vào vỏ, máy khởi động quay là tốt.
• Ngoài ra, nếu ta cần cấp điện để kiểm tra chỉ riêng cuộn hút, ta làm như sau: Dương vào 50, tháo cực C để không cho nối vỏ, cấp âm vào cực C (cấp âm cho cuộn hút)

Kiểm tra cụm rotor máy đề

Quy trình kiểm tra rotor được liệt kê dưới đây:

• Kiểm tra bằng quan sát
• Vệ sinh
• Kiểm tra thông mạch/cách điện của rotor
• Kiểm tra độ đảo hướng kính của cổ góp
• Kiểm tra đường kính ngoài của cổ góp
• Kiểm tra độ sâu của rãnh

Bước 1: Kiểm tra bằng quan sát

• Kiểm tra cuộn dây rotor và cổ góp xem có bị bẩn hay cháy không.
• Gợi ý:Cuộn dây stator và cổ góp tiếp xúc với chổi than bằng cách quay chính bản thân nó và cho dòng điện chạy. Vì lý do đó, cổ góp của máy đề thường bị bẩn và cháy. Bẩn và cháy sẽ cản trở dòng điện và ngăn không cho máy đề làm việc đúng.

Bước 2: Vệ sinh: Làm sạch cụm rotor bằng giẻ và chổi.

Bước 3: Kiểm tra thông mạch và cách điện của rotor

• Cách điện giữa cổ góp và lõi rotor
• Gợi ý: Trạng thái giữa lõi rotor và cuộn dây rotor là cách điện, và cổ góp được nối với cuộn dây rotor. Nếu chi tiết ở trạng thái bình thường, trạng thái giữa cổ góp và lõi rotor là cách điện.
• Kiểm tra thông mạch giữa các thanh dẫn điện của cổ góp.

Bước 4: Kiểm tra độ đảo hướng kính của cổ góp

• Dùng đồng hồ so, kiểm tra độ đảo của cổ góp
• Gợi ý: Do độ đảo của cổ góp trở nên lớn, tiếp xúc với chổi than sẽ bị giảm đi. Kết quả là, trục trặc, máy đề không quay.

Bước 5: Kiểm tra đường kính ngoài của cổ góp

• Dùng thước kẹp, đo đường kính ngoài của cổ góp.
• Gợi ý: Cổ góp mòn đi do nó tiếp xúc với chổi than và quay.Nếu giá trị đo vượt quá giới hạn mòn tiêu chuẩn, tiếp xúc với chổi than sẽ giảm đi, điều đó dẫn đến tuần hoàn dòng điện kém. Kết quả là, rô-to không quay hay trục trặc khác có thể xảy ra.

Bước 6: Kiểm tra độ sâu của rãnh

• Dùng thước đo độ sâu của thước kẹp, hãy đo độ sâu của rãnh giữa các thanh dẫn điện.

Bước 7: Kiểm tra cuộn cảm

• Kiểm tra thông mạch giữa các dây dẫn chổi than (nhóm A) và dây dẫn.
• Gợi ý: Dây dẫn chổi than bao gồm 2 nhóm; một được nối với dây dẫn (nhóm A) và nhóm kia được nối với stator (nhóm B).
• Kiểm tra thông mạch trong dây dẫn và tất cả các dây chổi than. 2 dây dẫn chổi than có thông mạch thuộc về nhóm A và 2 dây dẫn không có thông mạch thuộc về nhóm B.
• Kiểm tra thông mạch giữa dây chổi than và dây dẫn sẽ giúp xác định xem có hở mạch trong cuộn cảm hay không.
• Kiểm tra cách điện giữa dây chổi than và phần cảm sẽ giúp xác định xem có ngắn mạch xảy ra trong cuộn cảm hay không.
• Kiểm tra cách điện giữa dây chổi than (nhóm A) và phần cảm.
• Gợi ý: Dây dẫn chổi than bao gồm 2 nhóm; một được nối với dây dẫn (nhóm A) và nhóm kia được nối với stator (nhóm B).
• Kiểm tra thông mạch trong dây dẫn và tất cả các dây chổi than. 2 dây dẫn chổi thân có thông mạch thuộc về nhóm A và 2 dây dẫn không có thông mạch thuộc về nhóm B.
• Kiểm tra thông mạch giữa dây chổi than và dây dẫn sẽ giúp xác định xem có hở mạch trong cuộn cảm hay không.
• Kiểm tra cách điện giữa dây chổi than và phần cảm sẽ giúp xác định xem có ngắn mạch xảy ra trong cuộn cảm hay không.

Bước 8: Kiểm tra chổi than

• Chổi than được ép vào cổ góp bằng lực của lò xo. Nếu chiều dài của chổi than vượt quá giới hạn mòn tiêu chuẩn, lực giữ của lò xo sẽ giảm xuống, và sự tiếp xúc với cổ góp sẽ không đủ. Do nó ngăn dòng điện chạy liên tục, máy khởi động có thể bị mất tác dụng.
• Kiểm tra chổi than: Lau sạch chổi than và đo chiều dài của nó bằng thước kẹp.
• Gợi ý: Hãy đo chiều dài chổi than ở giữa chổi, do phần đó bị mòn nhiều nhất. Hãy đo chiều dài chổi than với đầu của thước kẹp do nó bị mòn theo cung tròn. Hãy thay chổi than khi giá trị đo được ở trên thấp hơn so với tiêu chuẩn.
• Nếu chổi than hư ^ thay chổi than: Cắt dây dẫn chổi than ở vị trí nối với phía phần cảm.
• Sửa lại hình dạng của bề mặt hàn của phần cảm bằng giữa hay giấy ráp.
• Lắp chổi than mới với đĩa vào phần cảm và tác dụng lực ép để gắn chúng với nhau
• Hàn chổi than mới vào vùng gắn.

Bước 9: Kiểm tra hoạt động của ly hợp máy đề

• Quay ly hợp máy đề bằng tay và kiểm tra xem khớp một chiều có ở trạng thái hãm hay không.
• Gợi ý: Khớp một chiều truyền mô-men chỉ theo chiều quay. Theo chiều ngược lại, khớp chỉ quay không tải mà không truyền mô-men. Sau khi động cơ khởi động bằng chuyển động quay của máy đề, động cơ sẽ quay máy đề. Do đó, khớp một chiều làm việc để tránh động cơ không làm quay máy đề.

Bước 10: Kiểm tra hoạt động của công tắc từ

• Ấn pít-tông vào bằng ngón tay. Kiểm tra rằng píttông trả nhẹ về vị trí ban đầu của nó sau khi nhả ngón tay ra.
• Gợi ý: Do công tắc nằm trong pít-tông, nếu pít-tông không trả nhẹ về vị trí ban đầu của nó, tiếp xúc của công tắc sẽ trở nên không đủ, và có thể làm mất tác dụng bật tắt của máy đề. Hãy thay cụm công tắc từ nếu hoạt động của pít-tông không bình thường.

Bước 11: Kiểm tra thông mạch của công tắc từ

• Kiểm tra thông mạch giữa cực 50 và cực C (kiểm tra thông mạch trong cuộn kéo).
• Cuộn kéo nối cực 50 và cực C. Nếu cuộn kéo bình thường, sẽ có thông mạch giữa các cực. Khi cuộn kéo bị hở mạch, pít-tông không thể kéo vào được.
• Kiểm tra thông mạch giữa cực 50 và thân công tắc.(Kiểm tra thông mạch cuộn giữ).
• Cuộn giữ nối cực 50 và thân công tắc. Nếu cuộn kéo bình thường, sẽ có thông mạch giữa cực và thân công tắc.
• Khi cuộn kéo bị hở mạch, píttông được kéo vào, nhưng nó không giữ được, nên bánh răng chủ động sẽ liên tục nhảy ra và trở về.