Tìm hiểu về "Hệ thống chiếu sáng trên ô tô"

Hệ thống chiếu sáng ô tô là gì ?

Hệ thống chiếu sáng – tín hiệu trên ôtô là một phương tiện cần thiết giúp tài xế có thể nhìn thấy trong điều kiện tầm nhìn hạn chế, dùng để báo các tình huống dịch chuyển để mọi người xung quanh nhận biết. Ngoài chức năng trên, hệ thống chiếu sáng còn hiển thị các thông số hoạt động của các hệ thống trên ôtô đến tài xế thông qua bảng tableau và soi sáng không gian trong xe. 

Nhiệm vụ, yêu cầu, phân loại hệ thống chiếu sáng ô tô

Nhiệm vụ hệ thống chiếu sáng

Hệ thống chiếu sáng nhằm đảm bảo điều kiện làm việc cho người lái ôtô nhất là vào ban đêm và bảo đảm an toàn giao thông. 

Yêu cầu hệ thống chiếu sáng

Đèn chiếu sáng phải đáp ứng 2 yêu cầu:

-    Có cường độ sáng lớn. 
-    Không làm lóa mắt tài xế xe chạy ngược chiều. 

Phân Loại hệ thống chiếu sáng

Theo đặc điểm của phân bố chùm ánh sáng người ta phân thành 2 loại hệ thống chiếu sáng:
-    Hệ thống chiếu sáng theo Châu Âu.
-    Hệ thống chiếu sáng theo Châu Mỹ.

Các chức năng và thông số cơ bản

Thông số cơ bản hệ thống chiếu sáng

Khoảng chiếu sáng:

-    Khoảng chiếu sáng xa từ 180 – 250m.
-    Khoảng chiếu sáng gần từ  50 – 75m.

Công suất tiêu thụ của mỗi bóng đèn:

-    Ở chế độ chiếu xa là 45 – 70W 
-    Ở chế độ chiếu gần là 35 – 40W 

Sơ đồ mạch điện hệ thống chiếu sáng trên ô tô

Sơ đồ 1 số mạch điều khiển hệ thống chiếu sáng

Sơ đồ công tắc điều khiển đèn loại dương chờ: 

Sơ đồ công tắc điều khiển đèn TOYOTA HIACE

Hoạt động:

Khi bậc công tắc LCS (Light Control Switch) ở vị trí Tail:

Dòng điện đi từ: Cực dương ắc quy accu -> W1 -> A2 -> A11 -> mass, cho dòng từ:  accu -> cọc 4’, 3’ -> cầu chì -> đèn -> mass, đèn đờmi sáng lên. 

Khi bật công tắc sang vị trí HEAD thì mạch đèn đờmi vẫn sáng bình thường, đồng thời có dòng từ: -> accu -> W2 -> A13 -> A11 -> mass, rơle đóng 2 tiếp điểm 3 và 4 lúc đó có dòng từ: -> accu -> 4’, 3’ -> cầu chì -> đèn pha hoặc cốt, nếu công tắc đảo pha ở vị trí HU, đèn pha sáng lên. Nếu công tắc đảo pha ở vị trí HL đèn cốt sáng lên. 

Khi bật FLASH:

Cực dương ắc quy accu -> W2 -> A14 -> A12 -> A9 -> mass, đèn pha sáng lên. Do đó đèn flash không phụ thuộc vào vị trí bậc của công tắc LCS. 

Đối với loại âm chờ ở công tắc thì đèn báo pha được nối với tim đèn cốt. Lúc này do công suất của bóng đèn rất nhỏ (< 5W) nên tim đèn cốt đóng vai trò dây dẫn để đèn báo pha sáng lên trong lúc mở đèn pha. 

Ta có thể dùng rơle 5 chân để thay cho công tắc chuyển đổi pha cốt, nếu vậy thì công tắc sẽ bền hơn vì lúc này dòng qua công tắc là rất bé phải qua cuộn dây của rơle. 

Sơ đồ công tắc điều khiển đèn loại âm chờ: 

Sơ đồ công tắc điều khiển đèn TOYOTA HIACE

Trong trường hợp này ta thấy công tắc vẫn làm việc như một công tắc bình thường nhưng cách đấu dây hoàn toàn khác, chỉ có một dây nối từ chân số 5 của rơle đến chân công tắc, nguyên lý làm việc như sau:

Khi bật công tắc LCS ở vị trí HEAD đèn đờmi sáng, đồng thời có dòng: Cực dương accu -> W2 -> A13 -> A11 -> mass, rơle đóng 2 tiếp điểm 3 và 4 lúc đó có dòng từ: -> accu-> 4, 3 -> W3 -> A12. Nếu công tắc chuyển pha ở vị trí HL thì dòng qua cuộn dây không về mass được nên dòng điện đi qua tiếp điểm thường đóng 4, 5 (của Dimmer Relay) -> cầu chì -> tim đèn cốt -> mass, đèn cốt sáng lên. Nếu công tắc đảo pha ở vị trí HU thì dòng qua cuộn W3 -> A12 -> mass, hút tiếp điểm 4 tiếp xúc với tiếp điểm 3, dòng qua tiếp điểm 4, 3 -> cầu chì -> tim đèn pha -> mass, đèn pha sáng lên. Lúc này đèn báo pha sáng, do được mắc song song với đèn pha. 

Sơ đồ công tắc điều khiển đèn dùng công tắc LCS loại rời:

Loại dương chờ:

Sơ đồ công tắc điều khiển đèn loại dương chờ

Trường hợp dùng công tắc LCS rời thì công tắc này không nối mass, không cần dùng rơle để hạn chế dòng vì bản thân công tắc chịu được dòng qua nó. Hoạt động như sau: 
Khi bật công tắc LCS ở vị trí TAIL thì dòng điện đi từ: -> accu -> cầu chì -> T1 -> T2 -> đèn đờmi -> mass, đèn đờmi sáng. 

Khi bật công tắc ở vị trí HEAD thì đèn đờmi vẫn sáng bình thường. Nhưng lúc này có dòng: Cực dương ắc quy accu -> cầu chì đèn pha cốt -> H1 -> H2 -> tim đèn pha cốt, lúc này nếu công tắc chuyển đổi pha ở vị trí HU thì đèn pha sáng, đồng thời đèn báo pha sáng, nếu công tắc chuyển đổi pha ở vị trí HL thì đèn cốt sáng. 
Loại âm chờ:

Sơ đồ công tắc điều khiển đèn loại âm chờ

Sơ đồ công tắc điều khiển đèn sương mù

Nhìn chung, xe hơi được sản xuất ở những nơi có sương mù nên dù đã xâm nhập vào thị trường Châu Á nhưng những hệ thống này vẫn còn mặc dù rất ít khi được dùng. 

Sơ đồ công tắc điều khiển đèn sương mù

Trong sơ đồ đấu dây thì đèn sương mù được kết nối với hệ thống đèn đờ mi và hoạt động như sau:

Khi bật công tắc sang vị trí Tail thì cọc A2 sẽ được nối mass cho dòng từ: Cực dương ắc quy accu -> rơle đèn Taillight -> cuộn rơle đèn sương mù cuộn dây -> mass, làm tiếp điểm đóng lại cho dòng đi từ: Cực dương ắc quy accu -> rơle đèn sương mù -> công tắc đèn sương mù và nằm chờ tại đây, khi bật công tắc đèn sương mù thì có dòng qua đèn -> mass, đèn sương mù sáng lên.